Perfectionisme

Boom in sneeuwlandschap
Niet perfect; wel de moeite waard

Ruzies ontstaan vaak wanneer de een, zonder het in de gaten te hebben, een gevoelige plek van de ander raakt. De ander voelt zich aangevallen, en gaat in de “tegenaanval” of trekt zich terug, waarop de een zich in de steek gelaten voelt.

Een van de manieren om dat soort ruzies te voorkomen is om elkaars gevoelige plekken te leren kennen. Perfectionisme is een gevoelig punt dat je vaak bij autisme ziet.

Hoe komt je aan perfectionisme?

Natuurlijk is perfectionisme niet iets exclusiefs voor autisme. Je ziet het bijvoorbeeld bij mensen die ouders hadden die heel kritisch waren. Ze kregen wel altijd te horen wast ze fout hadden gedaan, maar nooit wat ze goed hadden gedaan.

Die mensen krijgen het gevoel “Ik ben pas de moeite waard als ik alles perfect heb gedaan”.

Vaak neemt dat echt de vorm aan “Ik heb pas recht van leven wanneer ik alles perfect heb gedaan”.

Het is goed te begrijpen dat zoiets een erg gevoelig punt is. Wanneer iemand die op die manier perfectionistisch is het gevoel krijgt dat de ander kritiek heeft, volgt een tegenaanval of trekt iemand zich volledig terug.

Bij autisme

Bij autisme is er nog meer aan de hand. Wanneer je autistisch bent, is de wereld onvoorspelbaar. Dat is de reden dat je van regelmaat houdt. Regelmaat schept orde, en orde schept voorspelbaarheid.

Je neemt bovendien ook veel details waar, en vooral details die “niet kloppen” vallen op. Dat soort details zijn extra verstoorders van de voorspelbaarheid die je zo hard nodig hebt.

Het is dus heel logisch dat veel autisten van zichzelf perfectie eisen. Anders dragen ze zelf bij aan die onvoorspelbaarheid waar ze niet tegen kunnen.

In relaties zie je ook vaak dat iemand die autistisch is de “schuld” van het mislopen van communicatie bij zichzelf legt. het idee wordt dan: “Als ik alles perfect doe krijgen we geen ruzie meer”. Elk misverstand krijgt dan een zware lading, want de partner die autistisch is “heeft het dan niet perfect gedaan”.

Hoe ga je er mee om?

In de eerste plaats is het nodig dat je beiden inzicht krijgt in het mechanisme. Het is dan niet zo dat de één het perfectionisme “af moet leren”, of dat de ander moet proberen er voor te zorgen dat het lijkt alsof de één alles perfect doet.

Nee, de bedoeling is dat je beiden begrijpt wat er aan de hand is als er een ruzie ontstaat op die manier. Je kunt proberen rekening te houden met je perfectionistische partner. Kritiek heeft een erg zware lading. Je kunt je afvragen of kritiek leveren eigenlijk wel nodig is. Je kunt samen overleggen hoe je gesprekken zo zou kunnen voeren dat het perfectionisme er geen kwalijke rol in kan spelen.

Gepubliceerd op
Gecategoriseerd als Advies

3 reacties

  1. Hi Sylvia – ten eerste hartelijk dank voor het opstellen van deze website. De reden dat ik dit gegoogled heb is de volgende. Mijn zus, 53 denkt dat ze Aspergers heeft. Een jaar geleden begon ze hierover en ook kwam ze ermee dat ze dacht dat ik het heb.
    Ik ben er inmiddels achter dat ik het niet heb door tests en gesprekken met mijn therapeut. Het probleem is dat ze in Canada woont en ik in Jersey. Onze communicatie is wekelijks via een video call.
    Toen ze bedacht dat ze Aspergers heeft begon ze ook ander gedrag te vertonen – wat in lijn is met de diagnose zeg maar. Ze begon met dingetjes te frutselen, meer met haar handen te praten etc. wat ze voorheen nooit deed. En een ander probleem is is dat ze borstkanker heeft. Ze is klaar met chemo, heeft dubbele mastectomie en radio gehad. Momenteel heeft ze pijn in haar nek en moet voor verdere tests om vast te stellen dat er geen uitzaaiingen zijn.
    Nu hadden we laatst een gesprek waarin ik emotioneel werd. Ik was net een weekje naar London geweest met mijn man en was blij weer thuis te zijn maar vond de drukte daar nogal heftig. Was eerste keer na lockdown en waar we wonen is het nogal rustig. Ze zei heel lief eigenlijk dat dat ok is dat ik dat moest verwerken en op een of andere manier schoot mij dat in het verkeerde keelgat. Ik reageerde boos met ‘je gaat me nou toch niet weer vertellen dat ik autistisch ben’. Ze werd daar natuurlijk nogal kwaad over maar ik probeerde haar daarna uit te leggen dat het me allemaal nogal veel was dat ze een diagnose op mij wilde plakken en dat ik daar last van had. Ook dat ik dat nu eens en voor altijd de wereld uit wilde helpen.
    Dit gesprek ging helemaal de mist in en ze zei dat ze wel andere dingen had om zich druk over te maken. Ik heb haar een bericht gestuurd met dat het ok is dat zussen soms wrijving hebben en dat onze relatie complex is. Altijd al geweest. Ik heb haar altijd heel koud en afstandelijk gevonden en ik vond haar manier van omgang pijnlijk. Ze heef ook moeite met vriendschappen. Ik heb altijd het gevoel dat we elkaar niet begrijpen en niet kunnen bereiken. Zij zegt altijd dat we op elkaar lijken maar ik voel dat heel anders. En dat heb ik nu uitgesproken. Dat ik vind dat we heel verschillend zijn.
    Ik heb ook mijn excuses aangeboden voor mijn opmerking maat toch uitgelegd hoe ik me heb gevoeld het afgelopen jaar. Ik heb nu het gevoel dat we helemaal vast zitten. Haar reactie op mijn lange bericht was ‘geen probleem 😉’ en daar kon ik helemaal niks mee. Ik weet nu even niet hoe ik verder moet met haar. Aan de ene kant voel ik me zo boos en denk ik ‘de boom in met jou’ en aan de ander kant ben ik super verdrietig dat we steeds weer op dit punt uitkomen. Dit is nl. niet de eerste keer dat we felle ruzie hebben. Onze jeugd was moeilijk met een alcoholistische vader. En zij als de oudere zus voelde zich steeds verantwoordelijk voor de balans in ons gezin. Ze heef took weleens gezegd dat ze denkt dat onze moeder Aspergers heeft. Zou best kunnen, ik ben geen specialist maar het verklaart wel een hoop.
    Ik voel me zo alleen en verdrietig nu en ik denk dat mijn zus dat nu ook voelt. Ik ben bang om contact te maken, ook omdat ze nu weer door al die testen moet. Ik voel me schuldig maar ben ook ‘blij’ dat ik opgekomen ben voor mezelf. Helaas heeft dat niet goed uitgepakt. Ik heb veel gegoogled naar omgaan met een zus die autisme of Aspergers heeft maar het meeste onderzoek is gedaan rond hoe het is voor jonge kinderen.
    Jij bent de eerste die ik gevonden heb voor de relatie problematiek voor volwassenen. Alleen is het in mijn geval geen partner maar een zus die in the buitenland woont. Ik hoop dat je me misschien wat tips kan geven of verdere links/literatuur over hoe ik meer begrip kan krijgen voor mijn zus en haar struggles. Dit werkt echt niet zo. Ik begrijp wel dat ik los moet laten dat ik iets van haar wil wat ik niet kan krijgen zoals ik het wil. Mijn beste vriendin heeft een bijna vriendinnen relatie met haar zus, inclusief strubbelingen en onenigheid.
    Wat ik zou willen van mijn zus is dat ze zegt ‘ja is ook zo, ik draafde een beetje door over dat Aspergers en ik begrijp dat dat heftig voor je was. Goed van je dat je nu de moed hebt gevat om dit tegen mij te zeggen’. Maar ik vrees dat dat niet zal gebeuren. Wat kan ik doen om deze relatie te verbeteren en er voor haar zijn zonder dat het mij zoveel frustraties geeft. Ik haat haar soms en dat voelt niet goed. Sorry voor dit enorm lange bericht. Ik hoop dat er meer onderzoek gedaan zal worden naar de volwassen relaties met mensen met neurodiverse kwaliteiten. En ik zou graag meehelpen met onderzoek. Ten laatste – mijn zus heeft zelf diagnose gesteld gebaseerd op een list waarvan ik de link hieronder kopieer.

    https://taniaannmarshall.wordpress.com/2013/03/26/moving-towards-a-female-profile-the-unique-characteristics-abilities-and-talents-of-asperwomen-adult-women-with-asperger-syndrome/

    Ik hoop dat je de tijd vindt om te antwoorden. En zo niet is dat ook ok. Het was goed om het allemaal eens te vermoorden.

    Met vriendelijke groet
    Erica

    1. Wanneer iemand, zoals in dit geval je zus, het idee heeft gekregen autistisch te zijn (Asperger wordt niet meer gebruikt; het heet nu autistisch of ASS, Autisme Spectrum Stoornis, ook al vind ik het woord stoornis verkeerd), staat in feite haar hele wereld op z’n kop.
      Allerlei eigenschappen en gedrag waarvan je vroeger altijd dacht dat je het fout deed, dat je meer je best moest doen, blijken opeens bij je te horen. Je bent anders. Je gaat je hele verleden in een ander licht zien.
      Vaak ga je ook je familie zo bekijken. Autisme is tenslotte in hoge mate erfelijk.

      Het feit dat je zus zich “autistischer” is gaan gedragen is daarom heel logisch. Ten eerste kost heet veel energie, zo’n verleden als het ware opnieuw in elkaar zetten. Ten tweede ga je misschien proberen hoe het werkt als je jezelf minder censureert.

      Wanneer ze tegen jou zegt dat jij misschien ook autistisch bent, gaat ze in feite over een grens. Voor zichzelf mag ze misschien dat idee hebben (ook over jullie moeder). Voor zichzelf kan ze dat dan gebruiken om jullie te accepteren zoals jullie zijn.
      Maar ze gaat over een grens wanneer ze het tegen jou zegt. *Jij* gaat er over hoe je jezelf ziet, of je jezelf bij zo’n etiket vindt horen; niet zij. Jij bent de baas over hoe jij jezelf ziet; niet zij.

      Je boosheid heeft daar dus mee te maken: je zus begeeft zich met zo’n opmerking op jouw terrein. Daar hoort ze zich niet te begeven.

      Je kunt dus voor jezelf bedenken dat je gevoel van boosheid terecht is. Het is goed wanneer je je boos voelt wanneer een ander jouw grens overschrijdt.
      Aan de andere kant is duidelijk dat je zus niet goed begrijpt dat ze hiermee over jouw grens gaat.

      Je zou haar dus een keer kunnen zeggen dat ze voor zichzelf mag denken wat ze wil, over iedereen, maar dat iedereen *zelf* bepaalt of hij of zij zich thuis voelt bij de term autisme of niet. Dat je een ander nooit mag opdringen dat hij of zij zich daarbij thuis zou moeten voelen.

      Zo zou je andersom ook kunnen zeggen dat jij misschien de neiging hebt om aan je zus te vertellen dat ze zich zonder een officiële diagnose niet autistisch zou moeten noemen (ik weet niet of ze die wel of niet heeft), maar dat je daarmee op *haar* terrein zou komen. Dat je dus respecteert dat ze zich autistisch voelt.

      Het zou fijn zijn wanneer je zus dat zou kunnen begrijpen, van die grens over zijn gegaan. Het kan heel goed zijn van niet. Maar het scheelt al wanneer je het haar uit zou kunnen leggen.

      Heb je hier iets aan?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.